Aşık Edebiyatı

Genel Özellikleri :

• Aşık denen kişilerce söylenir. Bir çoğu okur yazar değildir.
• Şairlerin adları genellikle son dörtlüklerde bulunur. / Mahlas.
• Ürünler, Cönk denen defterlede toplanmıştır.

Aşık edebiyatı şiir biçimleri
KOŞMA :

• 11'li hece ölçüsüyle yazılır. Dörtlük şeklindedir.
• Dörtlük sayısı en az 3 en fazla 12 dir.
• Kafiye düzeni : abab - cccb - dddb - eeeb- ∞b
• İslamiyet öncesi türk edebiyatındaki adı : Koşuk. Divan Edebiyatındaki karşılığı Gazel'dir.

Konularına göre : Güzelleme(Aşk,doğa vs. Karacoğlan), Taşlama ( İğneleme,eleştri Seyrani), Koçaklama(Kahramanlık,savaş vb. Köroğlu,Dadaloğlu), Ağıt (ölü için Ağlama,zırlama) Divan edebiyatındaki adı ise mersiye'dir.
SEMAİ :

• 8'li hece ölçüsüyle yazılır. Kendine özgü ezgisi vardır.
• Uyak Düzeni koşma ile aynıdır. Dörtlük sayısı en az 3 en fazla 5'dir.
• Semai denince ilk akla gelmesi gereken şey : 8'li hece ölçüsüyle yazıldığıdır.

VARSAĞI :

• Varsak boyuna özgüdür. 8'li hece ölçüsüyle yazılır.
• En önemli özelliği : Bre,hey,tılilili gibi babacan tavırlarla söylenmesidir.

DESTAN :

• 11'li hece ölçüsü ile yazılır. Kahramanlıklar ve olağan üstü olaylar anlatılır.

TEMSİLCİLERİ

Köroğlu : 16. yy da yaşamıştır. Koçaklamalarıyla ünlüdür. Bolu beyi babasının gözüne mil çeker. Köroğlu da dağa çıkarak, zalimlere karşı savaşır.. Coşturucu bir dili vardır.
Karacoğlan : 17.yy da yaşamıştır. Dönemin en büyük şairi kabul edilir. Din ve tasavvuf dışı konularda yazmıştır. Güzellemeleriyle meşhurdur. Hatta bir tane eseri şarkı sözü olarak kullanılmıştır.(bkz: Badem - Kara Değilmi)
Seyrani : Kayserilidir. Hicivleriyle ünlüdür. Devlet büyüklüklerini eleştirdiği için köyüne sürülmüştür. Fakirlik içinde ölmüştür.
Dadaloğlu: Avşar boyundandır. Kars taraflarında ki aşiret mücadelelerine katılmıştır ve şiirlerine konu etmiştir. Koçaklamalarıyla meşhurdur.
Bayburtlu Zihni : Sergüzeştname'si ile meşhurdur. Aruz ve heceyi kullandı. Asıl ününü hece ile yazdığı şiirleriyle yakaladı.
Aşık Veysel :Cumhuriyet dönemi şarilerinden Ahmet Kutsi Tecer edebiyatımıza tanıtmıştı. Sivaslıdır. Gözleri kördür. Dostlar Beni Hatırlasın ve Sazımdan Sesler adıyla iki eseri vardır.
Murat Çobanoğu: Kars doğumlu saz şairidir. Kars'ta kurduğu Aşıklar Kahvesi dönemin büyük aşıklarını çekmiştir. 6-7-8 Mayıs tarihlerinde anısına Murat Çobanoğlu Aşıklar Bayramı düzenlenmektedir.

HALK EDEBİYATI